ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ - Επιστήμονες που «Εύρηκαν» για την Ανθρωπότητα




Το πρώτο επεισόδιο της σειράς Επιστήμονες που «Εύρηκαν» για την Ανθρωπότητα, έχει θέμα την ζωή του Αρχιμήδη, μια από τις μεγαλύτερες μεγαλοφυίες της αρχαιότητας που έμελλε να καθορίσει βασικές αρχές στα μαθηματικά και την μηχανική.


Ο Αρχιμήδης ήταν ένας αρχαίος Έλληνας επιστήμονας που ασχολήθηκε με τα μαθηματικά, τη φυσική, τη μηχανική και την αστρονομία. Γεννήθηκε και έζησε στις Συρακούσες περίπου το 287 π.Χ. Οι εφευρέσεις του και οι ανακαλύψεις του τον έκαναν διάσημο τόσο κατά τα αρχαία χρόνια, όσο και σήμερα. Στην επιστήμη της φυσικής ανακάλυψε τις βάσεις της υδροστατικής και της στατικής, ενώ επίσης έδωσε μία εξήγηση για την αρχή του μοχλού. Ο Αρχιμήδης συνέδραμε σημαντικά και στη μηχανική ανακαλύπτοντας τις αντλίες με κοχλία, διάφορες πολιορκητικές μηχανές και ένα όπλο βύθισης πλοίων που έγινε γνωστό ως η «Αρπάγη του Αρχιμήδη». Λέγεται επίσης, πως ο Αρχιμήδης στην πολιορκία των Συρακουσών ανακάλυψε το όπλο που ονομάστηκε η «Ακτίνα του Αρχιμήδη», το οποίο συγκέντρωνε το ηλιακό φως στα εχθρικά πλοία, πιθανόν με τη χρήση καθρεπτών, με αποτέλεσμα τα πλοία να καίγονται. Διέπρεψε ακόμη στα μαθηματικά, αφού υπολόγισε την ανοιχτή περιοχή ή γειτονιά ενός σημείου και έδωσε μία τιμή για τον αριθμό π που ήταν πολύ ακριβής. Μία από τις ανακαλύψεις του, είναι η ανακάλυψη του όγκου ενός αντικειμένου με ακαθόριστο σχήμα. Ήταν η στιγμή που ο Αρχιμήδης είπε το διάσημο μέχρι και σήμερα «Εύρηκα!». 

Λίγα λόγια για το επεισόδιο:
Στο νησί των Συρακουσών, ο τύραννος Ιέρωνας θέλει να του φτιάξουν ένα χρυσό στέμμα και δίνει στον καλύτερο χρυσοχόο της πόλης χρυσάφι για να το κατασκευάσει. Ο πονηρός χρυσοχόος, νοθεύει το χρυσαφένιο στέμμα με λίγο ασήμι και κρατάει λίγο από το χρυσάφι για τον εαυτό του. Τότε ο Ιέρωνας, που υποπτεύεται την πονηριά του χρυσοχόου, φωνάζει στο παλάτι τον Αρχιμήδη για να καταλάβει αν ο χρυσοχόος τον κορόιδεψε. Ο Αρχιμήδης λύνει το πρόβλημα βρίσκοντας τον όγκο και στη συνέχεια την πυκνότητα του ακαθόριστου σχήματος του στέμματος μέσω μίας παρατήρησης που έκανε καθώς έπαιρνε το λουτρό του…

Η σειρά πραγματοποιείται με τη σύμπραξη των βιβλιοθηκών του Ιδρύματος Ευγενίδου και του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), σε συνεργασία με το «Παραμυθόφωνο», που δημιουργήθηκε από το «Κέντρο Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών»

Αφήγηση: Γιώργος Ευγενικός 

Μουσική σύνθεση: Μάρα Καίσαρη 

Έρευνα – Επιμέλεια κειμένου: Χριστίνα Βερβερίδου 


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bachman, Frank P. ([19--]). Οι μεγάλοι εφευρέτες. Αθήνα: Πέλλα

Bachmann, Ingeborg. (1976). Μεγάλοι εφευρέται. Αθήνα: Αστήρ

Bunt, Lucas N., & Jones, Phillip S. (1981). Οι ιστορικές ρίζες των στοιχειωδών μαθηματικών. Αθήνα: Πνευματικός Γ.Α.

Dunham, William. (2013). Τα μεγάλα θεωρήματα των μαθηματικών: ένα ταξίδι στη μεγαλοφυΐα. Αθήνα: Αλεξάνδρεια

Eves, Howard. (1989). Μεγάλες στιγμές των μαθηματικών: έως το 1650. Αθήνα: Τροχαλία

Fortey, Jacqueline & Τσαγκαράτου, Αιμιλία. (2009). Μεγάλοι επιστήμονες. Αθήνα: Ερευνητές

Katz, Victor J. (2013). Ιστορία των μαθηματικών: μια εισαγωγή. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

Lafferty, P., & Salariya, D. (2004). Οι εφευρέσεις : που άλλαξαν τον κόσμο. Αθήνα: Modern Times

Loria, Gino (1971). Ιστορία των μαθηματικών. Αθήνα: Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία

Mankiewicz, Richard (2002). Η ιστορία των μαθηματικών. Αθήνα: Αλεξάνδρεια

Netz, Reviel & Noel, William. (2007). Ο κώδικας του Αρχιμήδη : τα μυστικά του πιο σπουδαίου παλίμψηστου στον κόσμο. Αθήνα: Αλεξάνδρεια

Platt, Richard. (2004). Εύρηκα!: μεγάλοι εφευρέτες και ο ιδιοφυής τρόπος σκέψης τους. Αθήνα: Σαββάλας

Αναπολιτάνος, Διονύσιος Α., & Καρασμάνης, Βασίλης (επιμ.). (1993). Αρχαία ελληνικά μαθηματικά: κείμενα ιστορίας και φιλοσοφίας. Αθήνα: Τροχαλία

Αρχιμήδης. (1970). Άπαντα: αρχαίον κείμενον. Αθήναι: ΤΕΕ

Αρχιμήδης. (2001-2002). Άπαντα. Αθήνα: Κάκτος

Γεωργακόπουλος, Κωνσταντίνος. (1995). Αρχαίοι Έλληνες θετικοί επιστήμονες. Αθήνα: Γεωργιάδης Α.

Εξαρχάκος, Ιωάννης Γ. (1993). Αρχιμήδης: η ζωή και το έργο του. Μαθηματική Επιθεώρηση, 40 (4)

Λάζος, Χρήστος Δ. (1995). Αρχιμήδης: ο ευφυής μηχανικός. Αθήνα: Αίολος

Λάζος, Χρήστος Δ. (1999). Υδραυλικά όργανα και μηχανισμοί στην Αίγυπτο των Πτολεμαίων. Αθήνα: Αίολος

Νατσούλης, Τάκης. (1996). Αρχαίο ελληνικό πνεύμα: ανέκδοτα - γνωμικά - παροιμίες - ευτράπελα - διάφορα ανάλεκτα και στιγμιότυπα από τη ζωή των αρχαίων Ελλήνων σοφών. Αθήνα: Νέα Θέσις

Σπανδάγος, Βαγγέλης, Κ. ([19--]). Οι φυσικοί επιστήμονες της αρχαίας Ελλάδος: βιογραφικά στοιχεία και εργασίες των φυσικών επιστημόνων της αρχαίας Ελλάδος από τον 9ο π.Χ. αιώνα έως και τον 6ο μ.Χ. αιώνα. Αθήνα: Αίθρα

Σπανδάγος, Βαγγέλης, K., Σπανδάγου, Ρούλα & Τραυλού, Δέσποινα. (1994). Οι μαθηματικοί της Αρχαίας Ελλάδας: βιογραφικά στοιχεία και εργασίες των μαθηματικών της Αρχαίας Ελλάδας από το 900 π.Χ. έως το 550 μ.Χ. Αθήνα: Αίθρα

Σταμάτης, Ευάγγελος Σ. (1968). Η Ελληνική επιστήμη. Αθήνα: χ.ό.

Νικολαΐδου, Ελένη & Φράγκου, Μαρία (2006). Αρχιμήδης: το θεϊκό μυαλό. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

Τσιμπουράκης, Δημήτρης (2004). Η τριγωνομετρία στην αρχαία Ελλάδα. Αθήνα: Ατραπός

Χριστιανίδης, Γιάννης (2003). Θέματα από την ιστορία των μαθηματικών: Αιγυπτιακά, Βαβυλωνιακά και Ελληνικά μαθηματικά. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης



--------------------------------------------------------------------------------------------------------------


--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ακούστε το «Παραμυθόφωνο» από το κινητό σας χωρίς σύνδεση στο ίντερνετ.

Ανοίξτε το Google Play και αναζητήστε μία από τις παρακάτω εφαρμογές podcast. Κατεβάστε αυτήν που σας ταιριάζει περισσότερο. Η πιο δημοφιλής είναι το Spotify και παρέχεται δωρεάν. Μπορείτε να αποθηκεύσετε τις ιστορίες από το «Παραμυθόφωνο» μέσα στην εφαρμογή και να τις ακούσετε οποιαδήποτε στιγμή θελήσετε χωρίς να χρειάζεται σύνδεση στο ίντερνετ. Τα iPhone και iPad έχουν εγκατεστημένη εφαρμογή “Podcasts”. Μπορείτε να ψάξετε το «Παραμυθόφωνο» στο search, στο σύμβολο του μεγεθυντικού φακού. 

Το «Παραμυθόφωνο» μπορείτε να το ακούσετε  στο κινητό σας από τις εφαρμογές



           

                  https://castbox.fm/channel/%ce%a0%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%bc%cf%85%ce%b8%cf%8c%cf%86%cf%89%ce%bd%ce%bf-id2759139?country=us

Δημοφιλείς αναρτήσεις